Onderwijs, jeugd en zorg

De beheersmaatregelen die in 2019 zijn ingezet op de kosten van de jeugdhulp, waaronder het instellen van de Jeugdtafel C en de herbeoordeling van de duurste cliënten,  hebben hun eerste effect gehad. De instroom van jeugdigen blijft echter stijgen, en ook de zorgzwaarte zien we toenemen (zie RIB 2020/14599 van 1 juli 2020, “Normbudgetten specialistische jeugdhulp”). Als gevolg van de dreigende overschrijding van de begroting is een pakket extra maatregelen aangekondigd dat de instroom van jeugdigen in de specialistische hulp moet terugdringen. De financiële effecten daarvan zullen naar verwachting deels in 2020, maar voornamelijk in 2021 zichtbaar worden. Dit omdat benodigde zorg die al geleverd wordt, natuurlijk doorgezet moet worden. Ondanks de financiële maatregelen behouden we de lijn dat iedereen die zorg nodig heeft, zorg moet kunnen ontvangen.

Dit jaar zijn we voortvarend aan de slag gegaan met de aanbevelingen uit het Rekenkameronderzoek. Hieruit is de aanpak “Basis op orde” ontstaan, waarmee we beter zicht willen krijgen in de cijfers en betere analyses kunnen maken. Deze aanpak zetten we voort. Daarnaast blijven we inzetten op de lobby naar het rijk, zowel voor passende financiële middelen, als voor een evaluatie van het hele stelsel.

Binnen het regionaal Transformatieplan Jeugd en met het budget Slim Investeren werken we verder aan preventie met het doel de jeugdhulp sneller, op maat en dichtbij huis te bieden. Voorbeelden hiervan zijn de projecten Kansrijke Start en Scheiden zonder Schade. Ook zijn we bezig om de inzet van sociaal psychiatrische verpleegkundigen binnen de Jeugdbescherming te realiseren, en versterken we de samenwerking tussen het (nu stedelijk georganiseerde) jeugdteam, Centra Jong en het onderwijs. We gaan door met de herijking van het jongerenwerk, en voor risicojongeren zijn we deze zomer versneld gestart met de opzet en implementatie van een persoonsgerichte aanpak.

De samenwerking tussen gemeenten en onderwijs stond de afgelopen maanden onverwachts vooral in het teken van corona. Door sluiting van de scholen ontstond er een intensieve samenwerking. We zagen dat de samenwerking in tijden van crisis ook leidde tot mooie initiatieven. Er werd er op korte termijn een noodopvang gestart en leerplichtambtenaren gingen samen met de BOA’s de straat op om jongeren te spreken. Zo zorgden we er met elkaar voor dat leerlingen onderwijs konden blijven volgen. Met de onderwijsbesturen, kinderopvangorganisaties, de GGD en Jeugdgezondheidszorg werken we momenteel een nieuwe beleidsagenda onderwijsachterstandenbeleid uit in concrete activiteiten. Hierbij hoort ook een nieuwe subsidieverordening.

Omdat er landelijk een nieuwe definitie is vastgesteld voor onderwijsachterstanden, ontvangt Zaanstad meer subsidie dan verwacht bij de begroting. Dit budget wordt de komende jaren ingezet om de groei die we willen realiseren in gebruik van voorschoolse educatie – in bereik en aantal uren – op te vangen. Van regulier peuterspelen is dit jaar minder gebruik gemaakt, waardoor we overhouden op het budget. Dit is een landelijke trend, en vanaf 2021 wordt het budget vanuit het rijk voor het peuterspelen dan ook verlaagd.

Met Housing First en de pilot met 50 woonurgenties, werken wij aan een snellere doorstroming uit de Maatschappelijke Opvang. Met een eigen woning krijgen kwetsbare personen die hier klaar voor zijn de kans om een volgende stap te zetten (met indien nodig ambulante zorg), en komt gelijktijdig ruimte vrij bij de opvanglocaties voor diegenen die dit hard nodig hebben. Tijdens de coronaperiode heeft Zaanstad daarnaast een noodopvang gerealiseerd voor dak- en thuislozen die niet op het eigen netwerk of een opvangvoorziening konden terugvallen. Voor de structurele versterking van de keten hebben de Zaanstreek-gemeenten het Plan van aanpak Dak- en thuislozenbestrijding opgesteld. Onderdelen van dit plan zijn de opzet van een Langdurige Opvang (voorheen Domus) en de Opvang voor Jongvolwassen Dak- en Thuislozen. We streven hiermee naar een versnelde doorstroom uit de opvangvoorzieningen en meer inzet op begeleid wonen. Op basis van het plan hebben we beroep gedaan op de “Blokhuismiddelen”; de verwachting is dat dit gehonoreerd wordt.

Met Allen voor Eén pakken we regionaal samen problematiek op die zich plaatsvindt op de snijvlakken tussen Zorg en Veiligheid. Hierbinnen zijn verschillende prioriteiten gesteld, waaronder de doorontwikkeling van het Zorg- en Veiligheidshuis, Veilig Thuis, Geweld hoort nergens Thuis, Personen met verward gedrag/WvGGZ en Open Source Intelligence. Door samen te organiseren, beleid af te stemmen en keuzes te maken, wordt gekomen tot een merkbaar verschil voor kwetsbare inwoners en een werkbaar verschil voor professionals in de regio Zaanstreek-Waterland. De aangescherpte Meldcode die per 1 januari 2019 is ingegaan, heeft (mede) geleid tot een wachtlijst bij Veilig Thuis. In de septembercirculaire zijn via de DUVO gelden structureel extra middelen beschikbaar gesteld voor het oppakken van deze toegenomen aantal meldingen huiselijk geweld en kindermishandeling. Met de extra middelen zetten we in op het structureel wegwerken van deze wachtlijst.

De aanzuigende werking van het abonnementstarief Wmo is nog niet afgevlakt. In 2020 verwachten we uit te komen met het budget, maar de groei moet afvlakken om in 2021 binnen budget te blijven. We blijven ons (via de VNG) dan ook hard maken, zowel voor compensatie door het rijk van de extra uitgaven, als voor een evaluatie van het systeem.

In het kader van het langer prettig zelfstandig wonen ontvangen we eenmalig subsidie vanuit de provincie voor het inventariseren van complexen die aangepast kunnen worden. Daarnaast werven we vrijwillige ‘woonadviseurs’ die ouderen adviseren om de veiligheid en het comfort in de eigen woning te vergroten. De start van deze aanpak is vertraagd door corona. De “Regiovisie Zorg voor ouderen Zaanstreek-Waterland 2020 – 2025”, waarin zorgaanbieders hebben geschetst hoe zij willen samenwerken rondom ouderenzorg, hebben wij van harte medeondertekend.